Ινομυαλγία

Η ινομυαλγία ή σύνδρομο ινομυαλγίας είναι μια χρόνια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από πόνο και ευαισθησία σε ολόκληρο το σώμα. Συνήθως, εκτός από τον
πόνο υπάρχουν διαταραχές του ύπνου, αίσθημα κόπωσης και δυσκολία στην συγκέντρωση. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται με την έκθεση σε ψυχρό περιβάλλον, την σωματική και την ψυχική κόπωση. Αφορά περίπου το 5% του πληθυσμού, συχνότερα άτομα ηλικίας μεταξύ 30 – 50 ετών και κυρίως γυναίκες. Συχνά επίσης πρόκειται για άτομα με ιδιαίτερα αγχώδη προσωπικότητα και τελειομανή.

Αιτιολογία
Η ακριβής αιτιοπαθογένεση της νόσου είναι άγνωστη. Πιθανώς οφείλεται σε διαταραχές των επιπέδων ορισμένων χημικών ουσιών στον εγκέφαλο που σχετίζονται με την αντίληψη του πόνου, μεταβάλλοντας τον τρόπο με τον οποίο το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος και νωτιαίος μυελός) μεταφράζουν τα επώδυνα ερεθίσματα που δέχονται από το σώμα. Έτσι προκαλείται το φαινόμενο της κεντρικής ευαισθητοποίησης όπου ερεθίσματα που φυσιολογικά θα προκαλούσαν ελάχιστο ή καθόλου πόνο γίνονται αντιληπτά από τον πάσχοντα ως εξαιρετικά επώδυνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ινομυαλγία δεν συνοδεύεται από φλεγμονή και για το λόγο αυτό δεν υπάρχει κάποια εργαστηριακή εξέταση (αίματος ή ακτινολογική) που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωσή της. Η κληρονομικότητα πιθανώς παίζει ρόλο στην εμφάνισή της.

Ινομυαλγία

Συμπτώματα της ινομυαλγίας

  • Πόνος. Αποτελεί το κυρίαρχο σύμπτωμα, με τους περισσότερους ασθενείς να παραπονούνται ότι πονούν παντού στο σώμα τους. Συνήθως ξεκινά από μια περιοχή, όπως ο αυχένας και σταδιακά επεκτείνεται και στο υπόλοιπο σώμα. Η ένταση των ενοχλημάτων συχνά δεν είναι σταθερή, αλλά χαρακτηρίζεται από αυξομειώσεις και επηρεάζεται από μεταβολές των καιρικών συνθηκών και της ψυχικής διάθεσης. Επίσης κάποιας μορφής σωματικό ή ψυχικό stress ή τραύμα μπορεί να πυροδοτήσουν μια έξαρση. Εκτός από τον πόνο είναι χαρακτηριστική η έντονη ευαισθησία στην ψηλάφηση ορισμένων σημείων του σώματος, τόσο στον κορμό, όσο και στα άκρα. 
  • Κόπωση και εξάντληση. Αφορά σχεδόν όλους τους ασθενείς (άνω του 90%)
  • Διαταραχές του ύπνου που συνίστανται κυρίως σε κακής ποιότητας, «ρηχό» ύπνο με συχνές αφυπνίσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας.
  • Διαταραχές της συγκέντρωσης που σχετίζονται και με την κακή ποιότητα του ύπνο, καθώς και τις ψυχοσυναισθηματικές διαταραχές που συχνά συνοδεύουν την ινομυαλγία, με αποτέλεσμα ο ασθενής να αισθάνεται ότι βρίσκεται μέσα σε μια «ομίχλη» (fibro-fog).
  • Ένας στους τέσσερεις ασθενείς με ινομυαλγία πάσχουν από μιας μορφής κατάθλιψη και ακόμα περισσότεροι από χρόνιες αγχώδεις διαταραχές. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να συνδέονται αιτιοπαθογενετικά με την ινομυαλγία καθ’ εαυτή, αλλά πολλές φορές είναι και το αποτέλεσμα του ψυχολογικού επηρεασμού του ασθενούς από τον χρόνιο πόνο και τις πιθανές επιπτώσεις που μπορεί αυτός να έχει σε πολλές πτυχές της προσωπικής, της κοινωνικής και της επαγγελματικής του ζωής. Σε αυτό συμβάλλει και το γεγονός ότι, καθώς δεν υπάρχουν συγκεκριμένες βλάβες σε ιστούς ή παθολογικές εξετάσεις που να πιστοποιούν την ύπαρξη της νόσου, συχνά οι ασθενείς με χρόνιο πόνο λόγω ινομυαλγίας έχουν της αίσθηση ότι δεν γίνονται πιστευτοί από το άμεσο οικογενειακό, κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον τους.
  • Άλλα συμπτώματα της ινομυαλγίας μπορεί να είναι το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, λειτουργικές διαταραχές της ουροδόχου κύστης, συχνές κράμπες, ζάλη και έντονοι πόνοι περιόδου στις γυναίκες.

Πώς τίθεται η διάγνωση της ινομυαλγίας; Υπάρχει κάποια ειδική εξέταση;
Στην ινομυαλγία δεν ανιχνεύεται κανενός είδους ιστική βλάβη στις επώδυνες περιοχές. Όλες οι απεικονιστικές εξετάσεις, οι εξετάσεις αίματος, ακόμα και οι βιοψίες μυών είναι φυσιολογικές. Έτσι, η διάγνωση της νόσου είναι αποκλειστικά κλινική και βασίζεται στα στοιχεία του ιστορικού του ασθενούς με την κόπωση, τις διαταραχές ύπνου και συγκέντρωσης. Θετικό διαγνωστικό στοιχείο αποτελεί η παρουσία τουλάχιστον 11 επώδυνων σημείων από 18 συγκεκριμένα σημεία του σώματος, η παρουσία σχεδόν ίδιας έντασης πόνου για τουλάχιστον 3 μήνες και ο αποκλεισμός άλλης νόσου με παρόμοια συμπτωματολογία.

Αντιμετώπιση της ινομυαλγίας

  • Φαρμακευτική αγωγή. Συνήθως χρησιμοποιούνται αντικαταθλιπτικά φάρμακα όπως η douloxetine (χωρίς να σημαίνει ότι ο ασθενής πάσχει από κατάθλιψη) κα φάρμακα εναντίον του νευροπαθητικού πόνου όπως η pregabalin. Τα φάρμακα αυτά είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του πόνου χωρίς να προκαλούν εξάρτηση, αλλά η αγωγή συνήθως είναι μακροχρόνια. 
  • Βελονισμός. Όπως και σε κάθε μορφή χρόνιου πόνου, ο βελονισμός έχει συνήθως θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ινομυαλγίας. Το πλεονέκτημά του είναι ότι εκτός από την αναλγητική του δράση, έχει επίδραση στον γενικότερο ψυχισμό του ασθενούς μέσω της παραγωγής ενδογενών νευροπεπτιδίων στον εγκέφαλο, όπως οι ενδορφίνες και η σεροτονίνη.
  • Άσκηση. Είναι απαραίτητο συμπλήρωμα κάθε θεραπείας για την ινομυαλγία. Συνιστάται η αερόβια άσκηση ελεγχόμενης έντασης τουλάχιστον 3 φορές την
    εβδομάδα.
  • Έλεγχος του stress και αλλαγή του τρόπου ζωής. Η αποφυγή ή διαχείριση στρεσογόνων καταστάσεων και η εξασφάλιση χρόνου για χαλάρωση και σταθερό ωράριο ύπνου είναι πολύ σημαντικά στοιχεία της αντιμετώπισης της ινομυαλγίας. Στον τομέα αυτό, ιδιαίτερα χρήσιμη και αποτελεσματική μπορεί να είναι η ψυχοθεραπεία.